De dag dat we vanaf Bandah Aceh vliegen naar Tawau (Maleisisch Borneo) komen we op het vliegveld erachter dat het guesthouse/duikschool waar we al een paar weken mee in gesprek zijn ineens geen plek meer heeft. Later komen we erachter dat er een groot oplichtingscircuit actief is. Om de riffen rond Semporna te beschermen krijgen er maar een gelimiteerd aantal duikers per dag toestemming en de duikscholen zoeken dus gewoon de duikers uit die van plan zijn het meeste geld te besteden. We blijken niet de enige die ineens niet meer kunnen duiken, onderweg komen we allemaal gedupeerde tegen, zelfs mensen die duur op andere plekken gedoken hebben met de belofte van een permit, maar uiteindelijk nooit bij Sipadan in de buurt zijn geweest.
We balen als een stekker, want we hebben speciaal een ticket gekocht naar oost-Sabah en hebben daar nu dus niks meer te zoeken. We besluiten door te reizen naar Sandakan in het Noorden, waar we met een tour mee willen om schildpadden te zien, een bezoek te brengen aan het Orang Oetan rehabilitaton center en we willen gaan trekken in de jungle.

Voordat we op de zes uur durende busrit stappen proberen we een aantal tours te reserveren, maar meer pech. De jungle trek zit vol en ook het schildpaddeneiland, dus maken we een reservering voor de jungle voor twee dagen later en gaan onderweg. De busrit is erg teleurstellend, we rijden zes uur lang non-stop tussen de palmolieplantages, er is helemaal niks meer over van de jungle. En als we in Sandakan aankomen blijkt het hostel dat we willen helemaal vol te zitten, we beginnen er steeds meer de balen van te krijgen. We vinden gelukkig wel een ander hostel, en hebben voor de hoofdprijs een kamer die wel erg netjes is en met airco.

De volgende ochtend gaan we een tour doen naar een nieuw soort apen - de Probiscos apen, die alleen in Borneo te vinden zijn en met uitsterven bedreigd worden. We horen via ons guesthouse dat er een shuttlebus is naar de palmolieplantage waar de apen bekeken kunnen worden. De plantage eigenaar heeft medelijden met de apen gekregen toen hij zag hoe hij ze in het nauw dreef met de ontbossing van hun jungle en heeft ze een stuk jungle terug gegeven om te wonen. De apen worden dagelijks bijgevoed totdat de jungle weer genoeg vruchten opleverd zodat de apen zelf kunnen overleven.

Aan het eind van de middag kan Mer niet meer op haar benen staan en gaan we als we terug zijn in Sandakan gauw naar een apotheek voor advies, de apotheker noemt onze hele meegenomen medicijndoos op, maar geeft Mer wel iets voor haar buikkrampen. Dus terug naar het guesthouse, alle medicijnen innemen en naar bed.

De volgende ochtend wordt Mer om zes uur wakker met een gezicht dat zo groot is als een pompoen, Michiel gaat meteen informatie vragen bij de eigenaar van het guesthouse over het dichtstbijzijnde ziekenhuis en de eigenaar belt meteen een taxi. In het ziekenhuis aangekomen denkt de receptie meteen aan een allergische reactie, maar ja, op wat? We moeten in de wachtruimte onze beurt afwachten, helaas is er zo vroeg 's ochtends maar 1 dokter aanwezig dus moeten we twee uur wachten voordat we aan de beurt zijn. Bijna niet te doen want Mer heeft hoge koorts en gigantische pijn in haar buik en de plastic kuipstoelen in het ziekenhuis zijn niet gemaakt voor westerlingen. Als we eindelijk aan de beurt zijn wordt de dokter na een paar minuten weer weggeroepen voor een noodgeval, maar daarna heeft ze alle aandacht. Ze schrikt van Mer's fysieke conditie en wil haar houden om haar aan het infuus te leggen want ze heeft heel veel vocht verloren. Ze denkt dat haar opgezwollen hoofd komt door een allergische reactie, maar wil bloed en urinetesten doen om er zeker van te zijn. Mer wordt opgenomen, er wordt veel bloed afgenomen en er wordt een infuus aangelegt.

Na vijf uur observatie is er geen verbetering te zien en zijn de bloedtesten terug, niks bijzonders gelukkig, dus meteen medicijnen in het infuus voor een allergische reactie. Het moeten de maagkrampmedicijnen geweest zijn. Mer moet nog drie uur blijven en als er dan verbetering te zien is mag ze naar huis. Maar helaas, na een uur ziet Michiel ineens op haar gezicht en armen hele rare vlekken en haar aderen lichten onder haar huid heel donker op. De dokters worden erbij gehaald en ze denken dat ze nog een allergische reactie heeft op de anti-allergie medicijnen. Ze mag niet naar huis en moet een nacht blijven zodat ze haar 's nachts in de gaten kunnen houden en nieuwe medicijnen kunnen uitproberen. Michiel gaat gauw met een taxi langs het guesthouse om wat spulletjes en een pyjama op te halen. Inmiddels is de zaal helemaal leeg en ligt Mer in haar eentje, gelukkkig mag ik de hele dag bij haar blijven.

Een uurtje later wordt Mer in een rolstoel opgehaald om naar een andere afdeling gebracht te worden voor haar overnachting. We rijden de vrouwenafdeling op, en op dat moment word er iemand gereanimeerd, lekker. De zaal doet ons denken aan een film, er is geen airco, de ramen zijn glazen strips waar wind door naar binnen waait. De wc's zijn erg primitief en er is geen toiletpapier. De meest vrouwen op de afdeling liggen aan enorme flessen zuurstof en overal staan mensen te kijken hoe andere behandeld worden.

Mer is natuurlijk de grootste attractie van de zaal, iedereen komt bij haar bed kijken. Gelukkig heeft het personeel haar in een hoek van de zaal gelegt zodat ze enige privacy heeft. Michiel mag tot een uur of tien blijven en mag 's ochtends om half zes alweer terug komen. Ze willen een uitzondering maken, en hij mag zelfs de hele nacht blijven (de rest van de vrouwen heeft een vrouwelijke chaperone die blijft slapen), maar dan zou hij in een plastic stoeltje moeten slapen. Niet echt te doen.
Michiel gaat met de taxi naar het guesthouse en Mer valt gauw in slaap. Om vier uur schrikt ze wakker van een keihard alarm, een vrouw op de afdeling wordt gereanimeerd en ze doet geen oog meer dicht. Elk half uur wordt weer iedereen opgetrommeld en wordt de vrouw keer op keeer gereanimeerd. Gelukkig loopt Michiel om half zes de zaal binnen voor afleiding. En die ziet dat het gelukkig iets beter gaat, de medicijnen zijn aangeslagen. De dokters komen weer controleren en doen nog een aantal tests, maar aan het eind van de ochtend komt het goede nieuws, er is geen gevaar meer op verstikking en Mer mag begin van de middag naar huis!

We nemen nog twee dagen rust om de griep een beetje te boven te komen en dan boeken we een jungletrek - we gaan drie dagen naar de jungle en blijven daar ook twee nachten slapen. We moeten ons op zaterdagochtend melden bij het basiskamp in een dorpje dat Sepilok heet, een half uur van Sandakan. In Sepilok zit ook het grootste en bekendste Orang Oetan opvangcentrum van de wereld, slechts vijf minuten van het basiskamp en ze willen ons er gratis naartoe brengen. Daar zeggen we geen nee tegen, om tien uur worden de Orang Oetan's gevoed.

Het voederplatform is gigantisch, totaal andere koek dan Sumatra, daar stonden we met 7 andere toeristen bij het voederplatform en hier ontvangt het centrum tot wel 800 bezoekers per dag. Weinig charme en veel teleurstelling want uiteindelijk komen er maar drie Orange Oetan's die er niet heel veel zin in lijken te hebben. De voedermannen blijven maar roepen, maar de Orang Oetan's hebben er geen zin in.
De houten vlonders, wandelpaden en drukte zijn een schril contrast met Sumatra waar de mensen zich aan de jungle moeten aanpassen, in plaats van andersom.

We gaan terug naar het basiskamp om te lunchen en om half drie 's middags gaan we uiteindelijk onderweg naar het kamp in de jungle. We gaan met twee minibusjes, een Amerikaans stel, een Oekraiens stel, twee Nederlandse stellen en drie Zweedse meiden. We hebben al het een en ander over het kamp gelezen, het ligt tussen de palmolieplantages aan de rivier. Er zijn kleine stukken beschermde jungle tussen de palmolieplantages in, en in een zo'n stuk is het kamp. We rijden dus eerst een uur langs de palmolieplantages en daarna een uur over een palmolieplantage om bij de rivier te komen.

We worden in twee boten verdeeld voor onze eerste safari. Omdat de meeste palmolieplantages tot vlak aan de rivier komen, en de beesten langs de rivier van het ene beschermde stuk jungle naar het andere moeten zie je vanaf de rivier heel veel wild. We varen een uurtje rond en zien de met uitsterven bedreigde Probiscos apen, een hagedis (monitor lizard) van een meter of anderhalf, kingfisher vogels, arenden etc. En we varen in prachtig licht terwijl de zon aan het ondergaan is.

Als we bij het kamp aankomen worden we verwelkomt door al het personeel, we krijgen allemaal hutten toegewezen. Via loopplanken komen we bij onze hut, een houten vloer op palen met aan drie kanten een muur van hout. Op de grond liggen drie simpele matrassen met een muskietennet erbovenn. We slapen in de hut met het Oekraiense en Amerikaans/Chinese stel. We dumpen onze tassen en maken ons bed op nu dat het nog licht is. Gelukkig hebben we slaapmatjes meegenomen want de matrasjes zijn flinterdun. Daarna wordt er omgeroepen dat het eten klaar is, in het restaurant staan allemaal bakken met eten en rijst klaar. Mer kan nog geen hap door haar keel krijgen door de griep, maar het eten is erg smakelijk bereid en iedereen zit aan lange tafels te kletsen en is helemaal klaar voor de nachtsafari.

Om negen uur stappen we in het pikkedonker weer de boot in, in elke boot gaat naast een stuurman ook een gids mee met een grote accu en lamp. We varen van de ene oever naar de andere oever en zien een paar vogels, een uil en dan schijnt de lamp op twee ogen in het gras. De gids probeert te zien wat het is, en houd de lamp op het beest. Het blijkt een leopard kat, een katachtige die tussen het gras zijn/haar maaltijd aan het zoeken is.

Even later schijnt hij op de oever zijn licht op een krokodil, maar die verdwijnt vliegensvlug het water in. Nog een stuk verder begint de gids enthousiast te roepen dat we allemaal de oever op moeten komen, we kijken elkaar twijfelachtig aan. In het pikkedonker met onze zaklampjes de modder van de oever opgeklommen blijkt het het wel waard.

De gids heeft een slow loris gevonden (door sommige gidsen in enkele jaren werk nog maar een of twee keer gezien), het is een beest uit de familie van de luiaards en hij doet zijn naam eer aan. Hij beweegt een paar centimeter per minuut. Heel bijzonder, en omdat hij zo langzaam is hebben we alle tijd om hem goed te bekijken. Onze gids is een held die avond - een zeldzame leopard kat, en de nog veel zeldzamere slow loris!

Die nacht komt er niet heel veel van slapen, de man van het Oekraiense stel snurkt als een stoomboot, je voelt het door 2 matrassen heen via het hout van de vloer.
Gelukkig worden we om zes uur 's ochtends alweer wakker gemaakt voor de ochtendsafari. Met een kop thee of koffie weer de boot in en de oevers af op zoek naar wild. We zien ontzettend veel vogels, met name veel verschillende soorten Hornbill's, indrukwekkende vogels met hun grote bekken.

We varen een groot stuk de rivier op, en hopen allemaal op een krokodil en orang oetan want daar is het 's ochtends de perfecte tijd voor, maar helaas, we moeten weer terug voor ontbijt. Als we met de boot terug racen begint onze bootman ineens te roepen, hij heeft een orang oetan hoog in de bomen gezien, we varen vlug naar de oever en inderdaad, we zien een orang oetan gauw de jungle in vluchten. Gelukkig kunnen we hem allemaal goed bekijken voor de aap helemaal verdwenen is. Wow, dat is toch ook wel een ervaring, zo'n orang oetan hoog in de bomen langs de rivier. We zijn allemaal nog helemaal in onze sas als onze gids een krokodil aan de oever spot, wat een geluk zo op de terugweg.

Na een ontbijt van pannekoeken, noodles, koffie en thee, is het tijd voor nog een safari, we gaan jungle trekken. Het is inmiddels best warm dus we kunnen helaas niet veel beesten verwachten maar onze gids gaat ons veel over planten vertellen. Na de trek hebben we tot vijf uur tot onszelf, en behalve Michiel, gaat iedereen uit onze hut bijslapen na het Oekraiense concert van vannacht.

Om vijf uur hebben we weer een safari na thee met koekjes. Wederom de boot in (hoe lekker lui!) en we varen dezelfde route als diegene bij aankomst op de eerste dag. Direct aan de overkant wordt een Orang oetan gespot en we klauteren de boot uit en kniediep (sommige mensen nog dieper) waden we door de modder. Iedereen maakt foto's, maar de aap kan het allemaal weinig schelen. Beetje eten, beetje hangen - het leven van een orang oetan.

Als iedereens rolletje vol is zaken we de rivier af en zien een flinke groep proboscis apen die actief zijn. Met het geluid van een defecte deurbel laten de mannetjes weten dat ze het mannetje zijn. Om ons heen vliegen de inmiddels makkelijk herkenbare kingfishers en hornbills om ons heen.

Bij terugkomst blijkt een medewerker van het team jarig, en vloeit de rijstwijn en wordt er taart geserveerd. Veel muziek en gejoel, en we vragen ons af of iemand nuchter genoeg is om later de jungle in te gaan voor een nachtwandeling.

De gidsen hebben echter niet teveel gedronken, en we trekken de jungle in. Met een flinke zaklamp zoekt de gids naar slapende dieren en nachtdieren. De schorpioen hebben we niet gezien, maar wel slapende vogels (die hun hoofd onder hun vleugel steken en een pluizenbol worden tegen de muggen) en boomkikkers. Ook een aantal spinnen worden gevonden en Mer is uiteindelijk niet vooruit te branden - ze blijft maar rare beestjes en dieren vinden en de boel ophouden!

Na een redelijke nachtrust (we hebben ons matras verwisseld naar diegene met de grootste afstand tot de houtzager) is het tijd voor de laatste safari/trek. Weer de boot in (zo kan iedereen trekken, maar het is wel erg fijn) en we varen door dikke, dikke mist.

Weinig dieren te spotten, tot er een cobra op een zandbank is gespot. Iedereen kijkt toe hoe de slang probeert een te steile helling op te komen en het uiteindelijk opgeeft en het water inzwemt. Dit doet hij echter tussen de boten door, en de warmte van de motor van een van de boten blijkt aantrekkelijk - hij zwemt er op af en er wordt vol gas gegeven om de slang niet aan boord te krijgen.

We varen nog een stukje om aan het eind terug te keren. De bestuurder van de cobra-boot vertrouwd het toch niet, en de inzittenden moeten op de zandbank even wachten. En jawel, daar zit de cobra bij de klem van de motor, springlevend. Na enig aandringen zwemt de cobra weg, naar de zandbank... de passagiers worden weer snel inzittenden en iedereen vaart weer terug.

En dat was dan ons jungle avontuur. Het was erg leuk om zo makkelijk zoveel dieren te zien, maar het is ook wel teleurstellend om de gids te horen vertellen dat de olifanten in junglevak 8 zitten, en dat de vakken aan elkaar geknoopt zijn met piepkleine corridors.

Na een 2 uur door plantages te hebben gereden komen we weer terug bij Base Camp en wachten we een uurtje tot de bus langs de rotonde komt. De rit valt mee en we zien weer eens een slechte film.

Bij Mount Kinabalu aangekomen is onze reservering niet opgeschreven, wat uiteraard onze schuld is, maar er is wel plek. We checken in en gaan slapen.

Bij het ontbijt zien we een blauwe vogel in de bomen en dikke bakken mist over de berg trekken. Mount Kinabalu is een favoriet om te beklimmen (2 dagen, 4095m), maar Mer wist al ver van te voren dat ze dat niet ging trekken. Dus gaan we rond de voet van de berg wat paden aflopen. Althans, dat was het plan - Mer is nog altijd zwak en zelfs kortademig van de griep/allergie dus na een kilometer houden we het voor gezien. We pakken een bus naar Kota Kinabalu (KK), want verder hebben we er weinig te zoeken.
Klein voordeel was dat we niet betaald hebben voor een permit, want we konden nergens het kantoor vinden :)

Ook in KK is onze reservering zoek, en wederom is het ons probleem. We moeten de laatste nacht verhuizen, maar we hebben geen puf om nu een ander hotel te zoeken. Het zij zo. De kamer is snikheet en heeft 2 stapelbedden en een tweepersoonsbed, en we vragen ons af of er niet later toch nog extra gasten in onze kamer komen.

Borneo zit ons inmiddels tot hier, en het budget is onmogelijk om te hanteren. Een dag niets doen is al boven budget. Ook het eten is saai, dus we gaan bij de nachtmarkt wat vis eten van de BBQ. De rode saus die daarbij komt blijkt niet de beste keuze...
Michiel is de tweede nacht ziek. Van 's avonds tot 's ochtends zit en hangt hij bij het toilet. De volgende ochtend zijn we allebei gebroken van de gebrekkige nachtrust. Michiel kan nog geen 5 minuten lopen of het lijkt wel een marathon. We zouden vandaag naar een eilandje voor de kust gaan om te snorkelen en zwemmen. We zetten toch maar door, en gelukkig maar want het is een van de leukste dagen op Borneo.

Al met al is Borneo flink tegengevallen. Het is te duur en te georganiseerd - en tegelijk zo ongeorganiseerd. Waar je in de rest van Azie een prikkie betaald voor een ritje, betaal je hier de hoofdprijs. Het is echter niet comfortabeler of beter of sneller - het is gewoon duurder. Ook het van te voren reserveren werkt eerder tegen dan met ons; zonder reservering ben je niet welkom, maar de reservering die je maakt wordt niet bewaard.
We zijn blij dat we hier weg kunnen. Tijd voor weer lekker onbezorgd en ongeregeld een land te bereizen. We hebben de volgorde in de Fillipijnen omgegooid om eerst een lekker week zon-zee-duiken te doen zodat we weer wat zin krijgen. Ook de laatste week zal wederom zon-zee-duiken zijn.