'S avonds kopen we kaartjes voor een busrit naar Pom Penh en eten we bij Mer's favoriete Khmer eetstalletje waar ze heerlijke Khmer wokgerechten op tafel toveren voor slechts een dollar per bord. Als we terug komen bij ons hostel is er een feest in de bar waar we nog even naartoe gaan, maar we zijn heel moe en moeten de volgende dat om 05:30 op om de bus te halen dus willen we optijd naar bed. Het feest duurt helaas tot 5 uur 's ochtends dus we doen geen oog dicht. We komen gebroken bij de bus aan en slapen bijna de hele rit naar Phnom Penh, de hoofstad van Cambodia. Onderweg stoppen we een aantal keer bij wegrestaurants, meer stalletjes. Bij eentje verkoopt een jong meisje sprinkhanen, veel van onze medereizigers kopen een zakje. Zo 's ochtends vroeg kunnen we het niet opbrengen het te proeven, misschien een andere keer.

Phnom Penh is een stuk groter dan Siem Reap maar een erg overzichtelijke stad, als we uit de bus stappen staan we midden tussen de tuk tuk chauffeurs die ons van alle kanten belagen. Gelukkig hebben we al een guesthouse uitgekozen en in de bus gezien dat die vlak bij het afze punt van de busmaatschappij is dus we hebben geen tuk tuk nodig. We lopen welliswaar in de brandende zon want het is half een 's middags, maar we hebben binnen 10 minuten ons guesthouse geevonden. We slapen bij de familie Tat, die een guesthouse hebben van twee verdiepingen. We hebben een armoedige kamer achter de keuken met ramen waar, als je je hand eruit steekt, de buurvrouw kan begroeten. Maar we hebben wel warm water, en een klein tvtje met o.a. een Australisch kanaal. De hele familie Tat werkt in het guesthouse, alleen de tante spreekt genoeg Engels om zichzelf echt verstaanbaar te maken maar ze zijn allemaal even vriendelijk, inclusief de hond die zich bij iedere kans in onze kamer verstopt. Het guesthouse ligt ongeveer een half uurtje lopen van het centrum met het koninklijjk paleis, een boulevard en een museum.

Na de lunch gaan we te voet op pad, we lopen het centrum rond, en gaan op zoek naar de Indonesische ambassade voor een visum voor later op reis. Het adres dat de gids opgeeft voor de ambassade klopt niet meer, er doet een Cambodiaanse mevrouw open die geen idee heeft wat we willen. Via een internetcafe komen we erachter de ambassade verhuist is en na veel onderhandelen vinden we een tuk tuk die ons erheen wil brengen. Na een eeuwigheid zoeken vinden we het, maar realiseren ons dat het zondag is, en de ambassade dus dicht is. We gaan daarom terug naar het centrum, lopen langs de boulevard waar we een karretje zien met gebarbequede spinnen, slangen, sprinkhanen, torren etc. De sprinkhanen onderweg waren dus geen uitzondering.

Phnom Penh is heel anders dan Siem Reap, het is verschrikkelijk vies. Overal ruikt het naar urine en overal staan er ook mannen midden op straat te plassen. Er ligt overal vuilnis en we zien ratten zo groot als katten, weerzinwekkend. Je moet continue opletten waarje loopt, zeker op slippers. Het verschil tussen arm en rijk is overweldigend. Als het donker wordt spreiden allerlei zwervers op straat een kleedje uit waar ze, soms met baby, op gaan liggen te slapen. En er zijn ook overal straatkinderen die op sluwe wijze je van geld afhandig proberen te maken, we kopen niks. Er wordt overal gewaarschuwd dat je niks moet kopen van kinderen omdat dat geld alleen maar in de zak van een volwassenen terecht komt. En dat klopt, er komt een vies zielig jongetje met boeken naar ons toe, maar een minuut later ziet Michiel dat er buiten het restaurant een schone man op een brommer op hem staat te wachten. Misschien zijn vader, misschien erger. Het enig wat je eigenlijk kan doen is iets te eten geven.

Daarintegen rijden er honderden Lexuses door de stad, er lijkt weinig middenklasse, of je bent straatarm of je hebt genoeg geld om een dikke auto te betalen. De volgende dag gaan we vroeg naar de ambassade, we moeten een eeuwigheid op de ambassadeur wachten en dan blijkt dat hij geen visa aan westerlingen mag uitgeven, lekker, als ze ons dat de dag ervoor of zelfs vanochtend verteld hadden voor het wachten. We moeten dus op een andere manier een visum zien te krijgen of via een andere route het land binnen komen. We willen namelijk vliegen op Bandah Aceh, maar dat is het enige vliegveld op Sumatra waar je geen visum kan kopen als je aankomt, dat kiezen wij natuurlijk weer uit!

We willen na al het wachten wat toeristische atracties zien, helaas is het koninklijjk paleis tijdens de middag 3 uur dicht, dus gaan we naar het nationale museum. Een imposant gebouw met duizenden beelden uit Angkor en andere delen van Cambodia. Na lunch op de boulevard dan toch het koninklijjk paleis, een gigantisch complex met allemaal losse gebouwen met gouden daken en hordes toeristen. De koning woont op het terrein, dus je kunt slechts een deel zien, maar we zijn na een gebouw of tien moe van al het goud, zilver, edelstenen en budda beelden, precies genoeg dus.

We eten 's avonds lokaal Khmer bij een restaurent stalletje aan de weg, het menu is nog net in het Engels maar er staan maar 15 gerechten op en de meeste bestaan uit maagwand en ingewanden, dus we kiezen het duurste op het menu; sate van stukjes beef (dat hopen we tenminste) met salade en een baquette. Het is niet bijzonder, maar we zijn weer een ervaring rijker en tot nu aan toe hebben we overal heerlijk gegeten, dus gewoon een keer pech.

Voor de volgende dag staat het museum van Pol Pot op de planning, we hebben al besloten dat we 's middags iets leuks gaan doen om te zorgen dat het niet een hele donkere dag wordt. Het museum is ongelovelijk, het is een oude school die in het tijdperk van de Khmer Rouge tot gevangenis en martelruimte werd gebruikt. Er is niks aan het gebouw aangepast, in alle kamers zie je de oude bedden waarop de mensen elektrische schrokken kregen en er hangen zelfs foto's van de laatste 14 mensen die in verre staat van ontbinding op de bedden gevonden werden bij de bevrijding van Phonm Penh. Overal ligt op de grond nog bloed, je wordt er stil van. Als we in een van de kamers ademloos staan te kijken begint er achter het complex een groep monniken te bidden, de rillingen lopen over onze rug. Het is te bizar voor woorden wat er hier gebeurd is, en de school ligt midden in een wijk waar het leven gewoon weer doorgaat, en dat nog geen centimeter van de muren van het pand.
Iedereen kent de verhalen van de Khmer Rouge ongeveer, maar het is niet te begrijpen wat hier gebeurd is, in een periode van drie jaar en acht maanden heeft de Khmer Rouge een derde van de Cambodiaanse bevolking uitgemoord; de schattingen varieeren tussen de een en drie miljoen. Als je intellectueel was, een tweede taal sprak, of in een stad woonde was je verrader van de communisten en werd je naar een van de 'heropleidings scholen' gestuurd, gevangenissen waar zelden iemand levend uit kwam. Het meest weerzinwekkend is dat dit allemaal pas 30 jaar geleden heeft plaatsgevonden terwijl de rest van de wereld toekeek, hoe heeft dit toch kunnen gebeurden?
Dit is voor ons reden om met hele andere ogen naar Phnom Penh te kijken, op de foto's voor de macht van de Khmer Rouge zien we een modernere stad dan die er nu uit ziet, maar ja dat is niet zo gek. Binnen drie dagen heeft de Khmer de gehele hoofdstad ontruimt en dit heeft jaren helemaal leeg gestaan. Hoe kan de Khmer Rouge gedacht hebben dat ze werkte aan een beter Cambodia voor de bevolking? Deze partij was knettergek, maar zoals met vele idioten, slim genoeg om aan de macht te komen en daar jaren zoveel te verwoesten. Het is eigenlijk ongelovelijk wat er allemaal al veranderd is, hoe ver de Cambodianen uit dit diepe, diepe dal zijn geklommen. We kijken met nog meer respect naar deze vrolijk, vriendelijke mensen.

Na de lunch willen we naar de killing fields, we hebben een motor gehuurd om daar zelf heen te kunnen rijden, maar we kunnen het helaas niet vinden en gaan voor het donker wordt nog even zwemmen in het zwembad van een luxe hotel. Omdat Mer zegt dat het ons allerlaatste dag in Phnom Penh is mogen we zwemmen, maar eigenlijk was het vol. Wat een dag. We hebben het er in het zwembad over dat we blij zijn dat we bij de familie Tat logeren, om zo te zorgen dat ons geld bij het 'gewone' volk terecht komt en we nog meer van plan zijn te zorgen dat de lokale bevolking ons uitgegeven geld ontvangt in plaats van de westerse eigenaren van hotels, of stinkrijke Cambodianen die zoveel geld hebben dat ze niet weten wat ze er mee moeten.

Om in die spirit te blijven gaan we 's avonds eten bij Friends, een restaurant opgericht door een organisatie die straatkinderen, verslaafde kinderen en kinderen geinfecteerd met HIV van de straat helpt. Dit restaurant is slechts een klein onderdeel en leert straatkinderen koken, bedienen, etc. Het is er vrij duur, maar alle winst gaat naar de projecten en de tips naar de straatkinderen die er werken. Een erg leuke ervaring en het eten is formidabel net als de bediening. Een aanrader voor iedereen die in Phnom Penh komt!